Mon cher Abbas,

J’ai beaucoup aimé votre exposition au Centre Pompidou, ce qui te concerne est ta capacité de s’exprimer à travers des images fortes. La poétique de ton œuvre est fascinante.

Mais entre nous je te pardonnerai jamais pour certaines choses : 1/ offrir ta vote à un des dirigeants du pays 2/ et de l’autre côte, offrir ton affection au président de république ; et je ne peux pas oublier cette scène macho de ton film, là une femme (à ta place) flirt à une prostitué invisible en lui demandant pourquoi elle fait ce métier !

شهرنوش پارسی پور می گوید: ادبیاتمعاصر فارسی با هدایت و جمالزاده شروع می شود و این دو، دو نوع ادبیات متفاوت را پیش می برند. یکی ادبیاتی نزدیک به ادبیات کلاسیک غرب که جمالزاده آن را پیش می برد و دیگری ادبیاتی که صادق هدایت آن را خلق می کند و پیش می برد. صادق هدایت انسانی بسیار مبتکر است و ادبیاتی را به وجود می آورد که تا امروز مطرح است و هنوز و همچنان گفته می شود که « بوف کور » زیباترین رمان فارسی است.

این ادبیات را نویسندگانی مانند سیمین دانشور، صادق چوبک، ابراهیم گلستان و دیگران پیش می برند. با این تفاوت که این دوره از نویسندگی، الزاماً نوعی رهبری سیاسی را هم برای نویسندگان به همراه می آورد. یعنی مردم به طور واضح از کسانی که حرفه شان ادبیات فارسی بود، توقع سیاسی داشتند و این توقع گاه مسائلی را هم پیش می آورد.

مثلا «جلال آل احمد» که یک نویسنده مطرح است، با آیت الله خمینی بیعت می کند، یا «به آذین» که عضو فعال حذب توده است، گروهی از سیاسیون را بدین گونه رهبری می کند.

تقریبا تمام نویسندگان این دوره به نحوی از انحا درگیر مسائل سیاسی اند.

هر چه زمان می گذرد، نویسندگان ایرانی بیشتر از آن برش سیاسی خارج می شوند و به روابط مردم در جامعه توجه می کنند. در واقع زمان آن که نویسندگان برای جامعه فرمول بنویسند یا نسخه بپیچند یا با مردم بازی سیاسی کنند، پایان می گیرد.

و نویسندگان این دوره به جای ارائه راه حل سیاسی به بررسی و به تصویر کشاندن مشکلات نهادی جامعه می پردازند.

صحبت امروز من روی چهار نویسنده متمرکز خواهد بود: دو زن و دو مرد.

توجه داشته باشیم که تا پیش از انقلاب اسلامی در ایران، نویسندگان ( رمان نویس های) زن به ده نفر هم نمی رسیدند: لعبت والا، سیمین دانشور، مهشید امیرشاهی، غزاله علیزاده، خود من و چند نفر دیگر که همه رمان چاپ کرده بودیم. ( توضیح می دهم که صحبت کنونی من فقط درباره ی ادبیات منثور داستانی است و درباره ی شاعران صحبت نمی کنم.)

امروز ما مطابق آماری که الهام قیطانچی در مقاله ای ارائه داده است، ما 373 زن رمان نویس داریم. و روشن است که در چنین گستره ی وسیعی اظهار نظر درباره رمان بسیار مشکل است.

به هر حال من در گزینه هایم، - ایرج رحمانی، مهستی شاهرخی، سپیده شاملو و یعقوب یادعلی-، یک خط مشترک را انتخاب کرده ام و روی آن تمرکز خواهم کرد. ضمن این که هر چهار نویسنده ی فوق، نویسندگان بسیار درخشانی هستند و آثار ماندگاری به وجود آورده اند.

ایرج رحمانی و مهستی شاهرخی از نویسندگان خارج از کشور هستند. این هم پدیده ای تازه در ادبیات ماست که بخش هایی فوق العاده باارزش از آن در خارج از کشور خلق می شود و وقوع این اتفاق بعد از انقلاب اسلامی بسیار زیاد دیده می شود.

ایرج رحمانی مقیم کاناداست و مهستی شاهرخی مقیم فرانسه، اما فضای داستانش در انگلستان شکل می گیرد.

این دو نویسنده سعی می کنند انسان مهاجر ایرانی را در خارج از کشور جایگزین کنند. یعنی نشان دهند که انسان مهاجر چگونه خودش را با محیطی که به آن وارد می شود هماهنگ می کند.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

در کتاب مهستی شاهرخی،- شالی به درازای جاده ابریشم- ما با شخصیتی رو به رو هستیم که سعی می کند هویت خودش را در جامعه غیر ایرانی باز یابد.

یک زن مهاجر ایرانی با یک مرد مهاجر از یک کشور دیگر (احتمالا آمریکای لاتین) ازدواج کرده است و آپارتمان آنها محل رفت و آمد و دور هم جمع شدن دوستان مهاجر مرد است. این دوستان با ملیت های مختلف در تمام طول قصه در این خانه رفت و آمد می کنند و زن هم سعی می کند در چنین فضایی ریشه کند.

یک راه برای این ریشه کردن، بارداری و زایمان است. زن فکر می کند برای این که بخشی از این جامعه شود، باید مادر شود. باردار می شود.

ولی به مرور متوجه می شود که زیر پایش خیلی خالی است و جامعه میزبان هنوز او را کاملا در خود نپذیرفته است. آشفته می شود و در حالی بسیار پر خلجان تصمیم می گیرد بچه را از بین ببرد.

از اینجا به بعد یکی از شاهکارهای ادبیات فارسی خلق می شود. به این صورت که جنین شروع می کند برای مادرش و برای ما حرف زدن و سعی می کند بگوید پدر و مادرش چگونه آدم هایی هستند و از کجا آمده اند و در این جا چگونه روزگار می گذرانند و او چرا باید از بین برود.

کتاب بسیار زیباست و به نظر من یکی از زیباترین داستان هایی است که در زبان فارسی نوشته شده است.

مهستی شاهرخی در این اثر، رشد بسیار زیاد یک نویسنده را نشان می دهد و بی هویتی انسان مهاجر را با موفقیت تمام به تصویر می کشد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

عکسها و تنظیم متن و گزارش از خانم ماندانا زندیان است که بخش مربوط به مهستی شاهرخی و رمان شالی به درازای جاده ابریشم را اختصاصاً برای چشمان بیدار فرستاده اند. حرفهای شهرنوش پارسی پور و متن کامل گزارش در مورد هر چهار نویسنده به زودی در مجله ره آورد (چاپ آمریکا) منتشر خواهد شد.

به تاریخ 7 شهریور 1386 پدری 35 ساله به نام مصطفی برای تنبیه پسر بچه 7 ساله اش او را به قتل می رساند. آن گونه که در گزارش پلیس تهران درج گردیده : شیوه قتل به وسیله طنابی بوده که پدر به دور گردن فرزندش می بندد و آن قدر می کشد که خون از دماغ وی جاری می شود و نفسش بند می آید . پدر که از کرده خویش پشیمان گشته او را بر دوش می گیرد و به بیمارستان 17 شهریور در منطقه یافت آباد می برد ولی دیگر دیر شده و پسر بچه جان خویش را از دست داده است و نیزدر گزارش پلیس آمده است که این پنجمین فرزند کشی است که در سال جاری در تهران اتفاق می افتد.

بی گمان هم می توان انگیزه نابسامانی اجتماعی را در این جنایت هولناک یافت و هم انگیزه روانی اش را .

پرسش آن است چرا خشونت در جامعه ایران هر روز ابعاد بیشتری به خود می گیرد ؟

نزدیک به سه دهه از به روی کار آمدن رژیم جمهوری اسلامی می گذرد وکارنامه خشونت این رژیم از همان ابتدا با آزار و اذیت و شکنجه و کشتن سیاه گشته است . در همین ماه های تابستان بازماندگان کشتارهای دهه 60 و نیز قتل عام گروهی زندانیان سیاسی 1367 برای به به خاطر سپردن و یاد عزیزانشان به مزار جمعی آنان که به گل زار خاوران شهرت یافته رفتند تا فراموش نکنند و به یاد آورند خشونت و جنایتی را که رژیم انجام داده و می دهد . در همین سالی که گذشت و می گذرد، رژیم علاوه بر سرکوب و بازداشت و زندانی کارگران ، زنان و دانشجویان، دامنه خشونت خود را به میادین و به ملاء عام کشاند و در رسانه هایش این اعدام ها را بر خورد با ارازل و اوباش نامید .

پرسش آن است همه این بگیرو به بندها و اعدام های به اصطلاح ارازل و اوباش چه تاثیری در رفتارهای اجتماعی و فردی می تواند داشته باشد؟

البته این باز می گردد به خشونت حکومتیان که در طول تاریخ استبدادی سرزمین آباء و اجدادیمان ایران انجام داده و می دهند .

و در پایان جستی می زنیم به انگیزه خشونت در میان فعالین اجتماعی و سیاسی ( گروه ها،سازمان ها،احزاب و شخصیت ها ) چه در حرف و چه در عمل به گونه ترور شخصیت، افترا، حذف و تسویه در ابعاد کلامی و فیزیکی اش که شما بهتر از هر کس در طول تاریخ معاصر شنیده و یا دیده اید، دامنه این درگیری های خشونت آمیز، گاه در میان برخی از افراد و گروه ها یی دیده می شود که حاضرند جانشان را برای آزادی و عدالت اجتماعی و هر آنچه که به حقوق اولیه انسان مربوط می شود ایثار کنند .

راستی خشونت چیست و انگیزه اش کدام است ؟

برای پاسخ به این پرسش گفت و گویی را با مسعود افتخاری آغاز می کنیم : گفتگوی ناصر یوسفی با مسعود افتخاری و.... را در مورد خشونت در رادیو همبستگی بشنوید

Toutes mes condoléances pour le décès de Luciano Pavarotti à toutes et tous les iraniens mais…

Aujourd’hui est la commémoration du 17 shariwar : le jour de massacre d’une partie de population des iranienne dans une place public ( meydan-eh Jaleh) à Téhéran. Il y a 28 ans (en 1978), de cet événement, nous n’avons pas de chiffre exacte des mortes et ni des noms des vrais responsables de cet acte violente de la part de gouvernement du Shah, peut-on empêcher des massacre pariels pour les iraniens de nôtre jours ?

Je me souviens très bien de ce jour là : ma grand-mère vivait auprès de Place de Jaleh, dans un cartier populaire, le matin de ce jour ma jeune tante nous a téléphoné en disant : " Ah ! vous ne savez pas ! Mais ça se passe quelques choses de grave au près de nous ! Dès le matin, on entend que coups de feu, de fusillade, des sirènes, des cris et il a des hélicupters … ne venez pas d’ici ! C’est très grave !"

Peut-on séparer La littérature de la vie ? Un enfant de sa mère? Elles sont inséparables, l’une l’inspire l’autre. Cet jeu de va et vient, ce mécanisme de l’inspiration rends l’art et littérature riche et vivante.
Peut-on séparer la littérature de l’Histoire ? Un père de son enfant ? Qu’est ce qu’il faut faire, et si un père ne reconnaît pas son enfant, comme la littérature de mon pays natal ?

La littérature contemporaine iranienne est comme un bâtard que son père ne le reconnaît pas et vaut le disparaître, elle n’est pas reconnue alors on peut déclarer qu’elle n’existe pas. D’autre part, l’effet de ne pas être reconnue par le père pour l’enfant est pénible et lui le rends agressif et déprimés.

Dans les conditions pareilles, avec une censure si mortelle, comment peut résister ?

L’aire est très polluée, la nourriture est empoisonnée, et l’ambiance est très corrompue, alors donc comment peut-on continuer à vivre ? Et comment peut avoir une littérature vivante ?

از شايعه توقيف تا تجديدچاپ قريب الوقوع کتاب "به سوی سرنوشت" نوشته هاشمی رفسنجانی، مهر