«بحران ایمان»، نمایش کمدی تک نفره ایست که توسط سوفیا آرام اجرا می شود؛ این بازی تک نفره را سوفیا آرام و بنوا کامبیلار نوشته اند و مجموعه ای از شوخی ها و لطیفه ها درباره ادیان تک خدایی است؛ همان طور که در عکس می بینید سوفیا گردنبندی با علامت سه دین پر طرفدار بر گردن دارد؛ دین یعنی خدایی که بر انسان غالب است و مردی که بر زن حکومت می کند، این قاعده هر سه دین است و سوفیا هر سه را آزادانه مورد سئوال قرار می دهد و مدام تابوشکنی می کند؛ او با شوخی و طنز مسایل را مطرح و نقد می کند و گاه نیز آوازی مذهبی و یا نغمه ای شوخ، رنگ و رویی تازه و ریتمی جاندار به برنامه اش می دهد سوفیا می گوید و می خنداند و بازی می کند و سالن نمایش از شدت خنده در شرف انفجار است؛ چرا که سوفیا با شوخی و خنده دست بر روی سئوالاتی می گذارد که برخی جرئت بیان کردنش را ندارند؛ از موسی تا عیسی و از بهشت تا جهنم، حتا فرشتگان مقرب بارگاه، هیچ جا و هیچ چیز از دست سوفیا در امان نیست؛ او همه چیز را درباره دین و ایمان به راحتی و سادگی، مطرح و بیان می کند و با طنز غریبش همه را می خنداند

زنده باد آزادی / مرگ بر ارتجاع / زنده باد نمایش

Libellés : Théâtre

نمایش «لوییز، خل است» اثر نویسنده فرانسوی متولد آمریکا، لسلی کپلان و با برداشت و بازی فردریک لولیه و الیز ویژیه، نمایش یک ساعته و کمدی دلنشینی است و نمونه خوبی از «نوشتار زنانه»، زبان نمایش ساده، عمیق، شاعرانه و موزون است یعنی تکرار سئوالات ساده از جانب یکی از زنان و تأمل بر روی معنای کلمات (مانند یک مانترا) و بازی با لحن ها و معناهای همان سئوالات کودکانه ما را به ژرفای کلمات و واژه ها می برد و درهای دنیای اسرارآمیز و هستی زنانه را برایمان باز می کند

زنها، هر دو از لوییز سخن می گویند و لوییز در صحنه غایب است. طبق نظر روانشناسان گاه هنگامی که دو نفر دارند از سوم شخص مفرد غایب حرف می زنند، در واقع دارند خود را بیان می کنند؛ پس در واقع دو زن، به جای حرف زدن درباره لوییز به نوعی دارند خود را بیان می کنند و با بیان رسا و گاه نامفهوم خود، درهای دنیای درونی خود را به روی تماشاگر می گشایند، دو هنرپیشه مسلط و قوی در میان دکوری مناسب و گاه متحرک، بدون این که در دام پورنوگرافی (پس گرفتن واژن و نشان دادن پایین تنه به عنوان نماد جنسیتی و گذاشتن آن در معرض نگاه عموم و ارائه بی وقفه و غیرضروری آلت تناسلی در تمامی لحظات) بدون اینکه در این ابتذال بیفتند ذره هایی از زندگی زنی که شاید نامش لوییز باشد را در خصوصی ترین لحظات نشان می دهند، زبان نمایش به دلیل تکرار کلمات و تغییر ریتم، لحظاتی موزون می شود و از ریتم خاصی برخوردار است که به آن جان می بخشد و به نمایش تحرک می دهد।نمایش گاهی در عین سادگی بسیار، فلسفی می شود و سئوالاتی را درباره هستی مطرح می کند و این جای تعجب ندارد چرا که لسلی کاپلان درس فلسفه خوانده است و نگرش فلسفی دغدغه اش بوده، لسلی کاپلان را بیشتر به عنوان رمان نویس می شناسند؛ نمایش « برای لحظاتی دو زن با همین ریتم بر روی صحنه برایمان ترانه ای را با همین کلمات و به شیوه رپ و تکنو می خوانند!

زبان نمایش، زبان ساده ای است که به حمام می رود و سر خود را با شامپو می شوید و زبانش چنان ساده و آشنا و به خصوص است که کلماتش را در هر جای دیگری مشاهده کنی ، پی خواهی برد که چرا می گوید :«تو کلمات مرا دزدیده ای! تو به اعتماد من خیانت کرده ای! تو حرف ما را در جایی دیگر، برای کسی دیگر بازگو کرده ای!»زبان نمایش، به روانی و شفافیت آب جاری است « لوییز، خل است» پس از «تمام زندگیم، من یک زن بوده ام» دومین تجربه لسلی کاپلان برای اجرای تئاتری بوده است که در تا یکشنبه شب در خامه شعر پاریس به روی صحنه بود

بخشی از مکالمه دو زن را بشنوید

Libellés : Littérature, Théâtre

چرا رادیوهای خارج از کشور امسال، همه به تجلیل از عمونوروز پرداختند؟ چرا کسی از آن هشتاد زندانی که در قزلحصار کشته شد نمی نویسد؟ چرا کسی از تعداد اعدام های آخر سال نمی نویسد؟ چرا در شب نوروز، همان هنگام که اوباما به انگلیسی می خواند «دوباره می سازمت وطن»، و به فارسی می گفت «عاید شوما موبارک!»، آمریکای مهربان و فرانسه آزادیخواه، با جنگنده های خود آسمان لیبی را چراغانی کردند؟ چرا کسی از تعداد کشته شدگان لیبی و یا سوریه و یا بحرین حرفی نمی زند؟ چرا آمریکای دموکرات و صلح جو با پریزیدنت های نوبلی و دموکرات، به افغانستان و بعد به عراق و بعد به لیبی حمله نظامی می کند؟ کودکان افغانی، کودکان کرد، مردم لیبی چه گناهی کرده اند؟ مگر یادتان رفته که متفقین بعد از جنگ دوم جهانی به خیلی از کشورهای آسیایی و آفریقایی که در جنگ جهانی هیچکاره بودند یورش بردند، تا آنها را از چنگ فاشیسم هیتلری برهانند و نفت شان را ببرند؟ چه تاکتیک نازی! حمل آزادی بیان و دموکراسی برای مردم افغانستان و عراق و لیبی توسط جنگنده های غربی و نجات آنها از دست طالبان و صدام و قذافی که تا دیروز با او معامله داشتند!
راستی پیام شجریان در صفحه اول یک سایت سیاسی، چه معنایی دارد؟ چرا وقتی طنزنویسی از "رذالت" تا "وقاحت" می نویسد از سوی وزارت ارشاد و گروه "امر به معروف و نهی از منکر" ساکن خارج کشور به تلخ اندیشی متهم می شود؟ چرا به دروغ شاد باشیم وقتی این همه آدم مرده و می میرد؟ چرا باید به یک طنزنویس حرفه ای در تبعید خط داد؟ چرا طنزنویس باید همیشه انشای "تعطیلات عید را چگونه گذراندید؟" بنویسد؟ چرا کسانی که خود را دموکراسی خواه و مخالف سانسور مطبوعات و رسانه ها می دانند، در این تبعید، دمی از «امر به معروف، و نهی از منکر»، و مصلحت اندیشی و «حالا وقتش نیست» دست برنمی دارند و مدام برای نویسندگان و حتا طنزنویسان خطوط قرمز بیشتری تعبیه می کنند؟
چرا کسی که خود را به عنوان "مدافع حقوق بشر" جا زده و قرار است از بشریت دفاع کند؛ دو کلمه حرف زدن بلد نیست؟ چرا دفاع از خود را بلد نیست؟ چرا به جای دفاع از خود، لشگری از محافظ و بادی گارد مدام کمکش می کنند و به جای او که کارش گاف دادن است، بقیه را خیط و ساکت و خفه می کنند؟ چرا وقتی وکیلی بیسواد و عامی دارد چرت می گوید هفتصد و هفتاد خانم و آقای تحصیل کرده خزعبلاتش را تفسیر می کنند و بر روی تولیدات زرد و قهوه ای اش ماله می کشند و او را بحث انگیز قلمداد می کنند؟ تا کی باید این عمامه زاده های بیسواد را بر صدر سایت ها و اخبار جاری ببینیم؟
چرا وقتی نگران سلطه جویی و پیشروی بنیادگرایان مذهبی در حکومت انقلابی تونس و یا مصر هستیم، زهرا خانم های حزبی ما را دعوت به سکوت می کنند و می گویند مردم مصر حواسشان جمع است و از بلندگوهای رادیوهای حزبی توسط جارچیان حزبی داد می زنند که نگرانی لزومی ندارد و بگذارید کارشان را بکنند؟ و چرا این همه سکوت؟ سکوت در برابر جنگی که در راه است؟ سکوت در برابر مزدورانی که دارند راه آمریکا را برای حمله نظامی و یا زمینه چینی برای استقرار در ایران هموار می کنند؟ آخر مگر اوباما برای شما چکار کرده که این همه پیام و خوش خدمتی در این شب عیدی برای او که با ما نیست و با سرمایه داران کشورش است؟ سکوت در برابر مزدورانی که در سطح جهان پخش شده اند تا هیچ صدایی، خارج از ارکستری که با انواع ترفندها دهان همه را دوخته است و به پیشواز دموکراسی آمریکایی رفته است به گوش نرسد، چه معنایی دارد؟
سال نود در زندانی به بزرگی جهان، با زلزله مهیبی در ژاپن آغاز شد، آیا نوروز با امواج سونامی اش، به شکل مهلک تری در طول سال ادامه خواهد یافت و مدام ما را تکان خواهد داد و ما در گورستانی از سکوت به زندگی ادامه خواهیم داد؟

مرگ بر ارتجاع/ مرگ بر جهانی سازی/ مرگ بر خنیاگران مرگ

Libellés : censure

سی و سومین جشنواره بین المللی سینمای واقعگرا و مستند
*در مرکز فرهنگی ژرژ پمپیدوی پاریس*
از 24 مارس تا پنجم آوریل

Bande annonce Cinéma du réel 2011

الیزابت تایلور در ویکیپدیا
● اليزابت تيلور به روايت تصوير 2
● اليزابت تيلور به روايت تصوير 1

• زندگی الیزابت تیلور به روایت تصویر

الیزابت تایلور بازیگر زیبا و توانای سینما در ابتدای بهار درگذشت. الیزابت هنر بازیگری خود را به شیوه ای فراموش نشدنی در ایفای نقش در دو نمایشنامه از تنسی ویلیامز و سپس در فیلمی بر اساس نمایشنامه ادوارد آلبی و بالاخره فیلمی بر اساس نمایشنامه ای از ویلیام شکسپیر ارائه داده است.

• درباره گربه روی شیروانی داغ
  صحنه هایی از فیلم «گربه روی شیروانی داغ» 1958، اثر تنسی ویلیامز به کارگردانی ریچارد بروکز و با بازی الیزابت تایلور(مگی) و پل نیومن (بریک) برل ایوز (پدر) جودیت اندرسن (مادر): باند آنونس فیلم/
• فیلم «گربه روی شیروانی داغ» را به صورت کامل در هشت قسمت بر روی دیلی موشن ببینید/ یک و دو و سه و چهار و پنج و شش و هفت و هشت

• فیلم «ناگهان تابستان گذشته»، اثر تنسی ویلیامز و به کارگردانی جوزف منکیویکیز، 1959 با بازی الیزابت تایلور، کاترین هپبورن، مونتگمری کلیفدر چهار صحنه:یک و دو و سه و چهاربه زبان فرانسه
  
• فیلم «چه کسی از ویرجینیا وولف می ترسد؟» اثر ادوارد آلبی و به کارگردانی مایک نیکولز 1966، با بازی الیزابت تایلور و ریچارد برتون و جورج سگال و سندی دنیس (لینک داونلود فیلم)

• فیلم «کلئوپاترا» به کارگردانی جوزف مانکیوویز، 1963 با بازی الیزابت تایلور، ریچارد هاریسون و ریچارد برتون

• فیلم «رام کردن زن سرکش» به کارگردانی فرانکو زفیرلی، 1967 با بازی الیزابت تایلور و ریچارد برتون
• برنامه ویژه تلویزیون آرته به منظور یادبود الیزابت تایلور

Libellés : Art, Women

رزا بونور (1822-1899)، زن نقاشی که در عصر خود موهایش را کوتاه کرده بود و شلوار می پوشید و سیگار برگ می کشید و نقاش حیوانات و منظره بود؛ رزا یکی از چهره های شاخص ابتدای فمینیسم و تقاشی در قرن نوزدهم در فرانسه است. رزا اولین زنی است که مدال شوالیه افتخاری را دریافت کرده است.
رزا پدرش نقاش بود و او نیز مانند پدرش استعداد خود را در نقاشی به کار گرفت و فقط از مناظر و به خصوص حیوانات تابلوهای رنگ و روغن می کشید و به غیر از فرانسه، در انگلستان و آمریکا خیلی محبوب بود. رزا همجسنگرا بود و این را در نوجوانی فهمید و از زمانی که چهارده ساله بود با ناتالی میکاس دوازده ساله پیوندی عاشقانه داشت که تا زمان مرگ ناتالی ادامه یافت. پس از ناتالی، دومین همراه زندگیش زنی آمریکایی، آنا کلومپکه بود.
رزا ظاهری مردانه داشت و مانند ژرژ ساند شلوار می پوشید و در آن زمان پوشیدن شلوار برای زنان اروپایی ممنوع بود و از این رو برای داشتن جواز، دکتر باید گواهی می داد که به دلیل کار و یا دلیل پزشکی این زن باید شلوار بپوشد و بعد گواهی دکتر باید به ثبت شهربانی می رسید تا آن زن بتواند شلوار بپوشد و توقیف نشود! در نتیجه رزا مجبور بود به دلیل کار در آتلیه و نقاشی از حیوانات که با لباس و دامن بلند زنانه میسر نیست شلوار بپوشد و هر شش ماه گواهی دکتر را تمدید کند چون گواهی پزشک فقط برای شش ماه معتبر بود.
قدمت شلوار به سکاها و ایرانیان باستان در دوره هخامنشیان می رسد، در امپراطوری های باستان چین و مغول و عثمانی نیز شلوار به منزله لباسی برای اسب سواری و شکار و رزم رایج بوده است. قدیمی ترین شلوار مربوط به زن ایرانی است در حالی که زنان اروپایی مجبور شدند تا قرن بیستم صبر کنند تا حق شلوار پوشیدن را پیدا کنند. شلوار در ابتدا برای سوارکاری و شکار به کار می رفت، در قرن نوزدهم ژرژ ساند زنی رها و هنرمند شلوار می پوشید و سیگار می کشید و در برابری کامل با مردان دوران خود می زیست. رزا بونور نیز به غیر رفتار آزادیخواهانه اش همجنسگرا هم بود و از پیشتازان مطالبه آزادی های فردی و جنسیتی برای زنان و بشر بود. بعدها زنان هنرمندی مانند مارلین دیتریش، گرتا گاربو و کاترین هپبورن در دهه سی در هالیوود شلوار پوشیدند و تابوشکنی کردند. پس از پایان دومین جنگ جهانی بود که قانون منع شلوار برای زنان به مرور حذف شد چرا که در خلال جنگ زنان برای کار و بقای خود و خانواده به انواع و اقسام کارها در کارخانه ها و مزارع و صنعت ها مشغول شده بودند و دامن های بلند چین دار را به کنار گذاشته بودند. در دهه شصت میلادی، ایو سن لوران ، طراح مد فرانسوی با طراحی کت و شلوار بلند و اسموکینگ هایی برای زنان، انقلابی در عالم مد به وجود آورد و زنان را از حصار دامن های چین واچین و دست و پاگیر رهانید.
رزا بونور در سال 1859 آتلیه ای در شهرک بای (سن مارن) در نزدیکی فونتنبلو اقامت گزید که تا زمان مرگ در همانجا کار کرد و نقاشی های بی نظیری از انواع و اقسام جانوران کشید و مدال ها و جوایز بسیاری را در نمایشگاه های مختلف از آن خود کرد. در سال 1894 امپراتریس اوژنی شخصاً به آتلیه رزا رفت و مدال شوالیه افتخاری را به دست خود به رزا بونور اهدا کرد. در شهرهای مختلف فرانسه، خیابانها و مدارس و کالج هایی به نام رزا بونور نامگذاری شده است و مجسمه ای از او در پارک عمومی بوردو (شهر زادگاهش) گذاشته شده است. رزا در سال 1899 درگذشت و اکنون در قطعه 74 گورستان پرلاشز آرمیده است. آتلیه رزا بونور در شهرک بای برقرار است و قابل بازدید عموم. اگر فرصت کردید در هوای بهاری سری به رزا بزنید و از آتلیه رزا و اسناد زندگیش (از جمله گواهی شلوار پوشیدن برای کار) و تابلوهای بی نظیر او دیدن کنید.

فیلم های کوتاهی از رزا بونور و آتلیه اش ببینید:
Rosa Bonheur/ women artists/ Masters of art: rosa Bonheur/
art of Rosa Bonheur

Libellés : Art, Women

رقص نورا فیلمی در سی و شش دقیقه محصول 2008 از رقص نورا شیپومیر رقاصه زیمباوه ای است که در آن نورا به سرچشمه رقص که از ریتم کار و طبیعت و بیان هیجانات برمی گردد. رقص نورا در چند روزی که رایگان به روی اینترنت گذاشته شده است ببینید و گرنه به سایتش سر بزنید

Nora Chipaumire

Libellés : Art, Ballet, Women

ژان راسین در 22 دسامبر 1639 در خانواده‌ای از طبقه متوسط متولد شد؛ ژان در خردسالی مادر و سپس پدر خود را از دست داد. پس از فوت والدینش، او زیر نظر مادربزرگ و پدربزرگش بزرگ شد و آموزش‌های کلاسیک را فراگرفت. ده ساله بود که پدربزرگش فوت کرد و ژان به همراه مادر بزرگ به صومعه پورت رویال رفت. راسین بر خلاف کودکان هم سن خود، در مکتبی مذهبی تعلیم یافت اما در همان زمان در زمینه ادبیات آموزشی وسیع دید و دو زبان یونانی و لاتین را آموخت.
آغاز نویسندگی راسین در هیجده سالگی با سرودن شعر بود و سپس به نمایش‌نامه نویسی روی آورد. در بیست و پنج سالگی، با سرودن شعری در مدح لویی چهاردهم به دربار، راه یافت. اولین نمایش‌نامه موفق او «اسکندر» بزرگ بود که در سال 1665 توسط مولیر و بازیگران او در صحنه اجرا‌ شد و از همان ابتدا،و از اولین نمایش‌نامه، راسین مورد استقبال مردم و پادشاه قرار گرفت.
راسین از همان ابتدا منتقد پیشکوستان خود بود، و اجرای دوم نمایش را به گروه دیگری سپرد. مولیر این شیوه رفتار راسین را هرگز نبخشید . کمی بعد، راسین دو کتاب، علیه پورت رویال و استاد‌ان قدیمی خود منتشر کرد که به انتقاد از حرفه نمایش‌نامه‌نویسی پرداخته بودند. نمایشنامه های راسین همیشه با استقبال فراوانی مواجه شده است. «آندروماک» 1667، «بریتانیکوس» 1669، «برنیس» 1670، «باجازه» 1672، «میتریدات» 1973، «ایفی ژنی» 1974 و «فدر» 1977 از جمله آثار او هستند.

آندروماک:
آندروماک سرنوشت و ماجرای یکی از زنان تروا پس از جنگ ده ساله و تسخیر شهر به توسط یونانی هاست. تاریخ نگاران و نمایشنامه نویسان باستان، هومر و سنک و سوفکل و آشیل و اروپید درباره قهرمانان و جنگجویان و سرانجام زنان تروا آثار متعددی نوشته اند.
در مورد جنگ ده ساله تروا و سپس تاکتیک تسخیر شهر توسط اسب چوبینی که یونانی ها در برابر شهر گذاشتند را حتماً شنیده اید. سرنوشت زنان تروا در پایان جنگ، همچون سپاهی شکست خورده و به غنیمت گرفته شده، سپاهی داغدار عزیزان خود که باید طوق اطاعت از دشمن و کنیزی را بر گردن ببندد و از آنها اطاعت کند تا زنده بماند؛ سرنوشتی شوم و لبریز از مبارزه سرد و گاه خودکشی تنها راه حفظ آبرو و سربلندی است.
پس از سقوط شهر تروا به دست پیروس (پسر آشیل سردار رویین تن یونان) و به قتل رسیدن هکتور(شاهزاده بزرگ تروا و پسر پریام پادشاه تروا)، آندروماک (دختر پادشاه تب)، بیوه هکتور، مانند همه اسرا و غنایم جنگی تحت مالکیت پیروس است. آندروماک مجبور خواهد شد که به ازدواج با او تن بدهد. آندروماک که هنوز داغدار شوهر است، نمی خواهد با قاتلان شوهرش ازدواج کند؛ او برای نجات جان پسرش آستیاناکس، برای مدتی پیروس را سر می دواند و از او مهلت می خواهد تا خود را با زندگی نوین هماهنگ کند.
پیروس، با هرمیون (دختر هلن زیباترین زن جهان)، که عاشقانه او را دوست دارد، نامزد است. هرمیون هنگامی که متوجه می شود پیروس (پسر آشیل) خیال ازدواج با آندروماک را در سر دارد از عشق و خشم نقشه پلیدی برای انتقام می ریزد و برای نقشه خود اورست جوان، (پسر آگاممنون پادشاه کرت، آگاممنون پس از جنگ به زور با کاساندرا دختر پریام ازدواج می کند و به دست او کشته می شود) اورست که سخت عاشق هرمیون است را آلت دست قرار می دهد. هرمیون (میراثدار زیبایی و مکر هلن مادرش) با وعده ی وصال، اورست را فریب می دهد و او را وادار می‌کند پیروس را به قتل برساند، اما وقتی اورست پیروس را به قتل می رساند او را به دلیل قتلی که مرتکب شده از خود می راند و سپس خود را می‌کشد. اورست هم دیوانه می‌شود. از سوی دیگر، پیروس با تهدید به کشتن آستیاناکس، از آندروماک خواسته بود به ازدواج با وی تن در دهد. آندروماک ظاهراًرضایت می‌دهد، اما پنهانی درصدد خودکشی بر می‌آید. او که برای نیایش یه معبد رفته بود، همانجا خود را می کشد.
تراژدی «آندروماک»، فاجعه عواقب پس از جنگ است. تراژدی جنگجویان فاتح و سرداران شکست خورده و در کنارش تراژدی زنان تروا که به کنیزی گرفته شده اند و بایست با سرداران فاتح همبستر شوند. برای تصرف سرزمین و شهری مانند تروا، جنگی ده ساله صورت گرفته و فرمانده سپاه (هکتور) شکست خورده و کشته شده است و شهر و سپاه به تصرف دشمن درآمده و همسرش (آندروماک)، و پسرش اسیر دست پیروس هستند. رسم است که سرداران فاتح، زن را مانند سرزمینی تصرف کنند تا قدرت خود را نشان دهند، تصرف زن به معنای غلبه بر سرزمین و مادر زمین است. پس آندرماک مانند یک غنیمت جنگی تحت فشار و مورد تصرف پیروس قرار خواهد گرفت و مجبور خواهد شد که به رابطه با او تن بدهد.
«آندروماک» نماد حافظه عاطفی و تاریخی ملتی است که نمی خواهد فراموش کند که زمانی در اوج بوده و اکنون بایست تن به ذلت بدهد. داستان آندروماک، نمایانگر بی پناهی بازماندگان جنگ و مقاومت زنان در برابر تسلیم و تسخیر است. آیا آندروماک خواهد توانست به همسری قاتل شوهرش دربیاید؟ آیا پیروس برای پسر یتیم آندروماک، پدر خواهد بود؟ مگر پس از تخریب، پیروس خواهد توانست همان شهری که خود ده سال با آن جنگیده و با حقه تصرفش کرده و سردارانش را به خاک و خون کشیده از نو بازسازی کند و برای آندروماک همسر و برای پسر هکتور پدر باشد؟
تراژدی آندورماک، تراژدی بن بست مطلق است. در بی نظمی مطلق و هرج و مرجی عظیم که هر جنگی به دنبال دارد، شخصیت های داستان تلاش می کنند علیرغم نگرانی های موجود و خونی که بیخود بر زمین ریخته شد و هرگز فراموش نخواهند کرد بر روی پای خود بایستند و دوام بیاورند؛ و آنها می مانند تا لحظه ای که دیگر نمی توانند و سرانجام می برند و در پایان با همه رنجی که می برند درمی یابند که در اسارت هیچ مجالی نیست و صلح و آشتی و آزادگی را فقط در مرگی آبرومندانه پیدا می کنند.
در برابر میل جنگجویی و تصرف مردان، وفاداری و عشق و محبت مادرانه را از سوی آندروماک می بینیم. عشق و جنگ در تضاد خود، این تراژدی مرگبار را می سازند. حربه های تاکتیکی هرمیون برای اغوای اورست و شکست دادن پیروس در ازدواج تازه، در برابر فشار و تهدید پیروس برای تسخیر آندوماک داغدار دو شیوه جنگی هستند که در پایان همگی شکست خورده اند و قربانی جنگی مهیب شده اند که از میل کشورگشایی و خوی جنگجویی و عواقب تسخیر جهان توسط مردان ریشه گرفته است. تحت فشار قرار دادن زنان برای تمکین و تصرف و رضایت به همبستری در میان ایرانیان بسیار رایج بوده است و نمونه های مشابه را در داستانها و ادبیات کلاسیک ایران پیدا می کنیم.
در «ویس و رامین» اثر فخرالدین اسعد گرگانی، موبد پادشاه (اسمش موبد است اما پادشاه است) که پیرمردی است و در جنگ پدر ویس را شکست داده و کشته است به زور ویس را که هنوز لباس سوگواری به تن دارد به عقد خود در می آورد و ویس با ترفند سوگواری برای پدر، از تمکین او سر باز می زند. موبد برای راضی کردن ویس که عاشق رامین (برادر کوچک موبد پادشاه) شده است او را سخت شکنجه و تنبیه می کند تا وادار به تمکین شود، ویس با تدبیر و نیرنگ و همکاری دایه اش موفق می شود برای مدتی از چنگ او در امان بماند.
داستان ویس و مقاومت او در برابر پادشاه، شباهت هایی با آندروماک دارد. آندروماک را می توان با شخصیت فرنگیس، دختر افراسیاب و همسر سیاوش و مادر کیخسرو در شاهنامه نیز مقایسه کرد. البته در شاهنامه سیاوش (پسر کیکاوس) که مانند یوسف خوبرو و پاک است و تن به تمکین (زلیخایی دیگر) سودابه نداده و عاشق همسرش است، به فتنه سودابه، متهم به ناپاکی می شود. او طبق عقاید زرتشتی برای اثبات پاکی خود از میان آتش بگذرد که می گذرد و از این آزمون سربلند بیرون می آید.
اما سیاوش بر اثر فتنه ای دیگر سرانجام سر بریده می شود و فرنگیس که حامله است توسط سربازان پدرش افراسیاب مورد آزار قرار می گیرد اما با وساطت پیر خردمندی، فرنگیس باردار از مرگ نجات پیدا می کند و از حمایت زوج خردمند بهره مند می شود تا کودکش را در خانه آنها به دنیا بیاورد. اما آندروماک بیچاره تر از این حرفهاست که کسی به کمکش بیاید و چاره ای جز خودکشی ندارد. او ترجیح می دهد بمیرد و به ننگ همبستری با قاتل همسر خود و مهاجمان به سرزمینش تن ندهد. اما فرنگیس شوهرش را بر اثر فتنه ای از دست داده و هنوز امیدی به ادامه زندگی در پناه خرد هست.
در داستانهای عامیانه ایرانی، در «سمک عیار» از ازدواج تحمیلی گورخان با آبان دخت همسر خورشید شاه و به غل و زنجیر کشیدن وزندانی کردن او برای وادار کردنش به تمکین سخن رفته است.

***

" ژان راسین" نمایشنامه تراژیک «آندروماک» را با الهام از تراژدی "آندروماک" اثر اورپید نمایشنامه نویس یونان باستان، در سال 1667 میلادی در پنج پرده‌ نوشته است. این نمایشنامه تلخ از همان ابتدا در دربار ملکه فرانسه با موفقیت روبرو شد و نویسنده‌اش را در بیست و هشت سالگی را به شهرت رساند و راسین را در کنار مولیر و کرنی، نمایشنامه نویسان بزرگ فرانسوی قرار داد و همیشه توسط بهترین و تواناترین بازیگران دوران خود بر روی صحنه رفته است. آندورماک از نظر کیفیت های زیباشناسی، از درجه والایی برخوردار است. بیان احساسات و افکار پنهان و تضادهای روح بشر با کلماتی موزون از ویژگی های آندروماک است. در تراژدی آندروماک با کلماتی آهنگین بین عشق و نفرت و خشم و میل به آشتی سفر می کنیم اما جز مرگ راهی نیست. مگر می شود با قاتلان پیوندی عاشقانه بست؟ و مگر می شود پس از دست دادن عزیزان؛ دست آشتی قاتلان را فشرد؟ این نمایشنامه با ترجمه پویان غفاری توسط موسسه انتشاراتی افراز در ایران منتشر شده است.
تراژدی آندروماک به قلم ژان راسین از موسیقی و آهنگی زیبا برخوردار است و از جمله متون زیبای ادبیات کلاسیک فرانسه است. ژان راسین با قلمی شیوا و آهنگین و با شیوه ای بسیار موزون، عشق و وفاداری و خشم و نفرت و عواطف و احساسات بشری را به رشته تحریر درآورده است. از طریق متن زیبای راسین و کلمات آهنگین آن، ندبه های زندگان و نداهای مردگان که هر یک چشم و چراغ کشوری و ملتی بوده اند را به وضوح می شنویم و تاریخ ملتی را می بینیم که حتا پس از مرگ نیز به مدد ادبیات و شعر و موسیقی و هنر هرگز فراموش نخواهد شد چرا که توسط بهترین نویسندگان عصر خود و قرنها پس از آن، برای همیشه فاجعه اش در خاطره بشریت حک شده است.
کارگردانی نمایش «آندروماک» در کمدی فرانسز توسط موریل مایت، بر اساس تحلیل عمیق متن و اجرای آن در دکور و لباس هایی با طراحی زیبا، دیدن این نمایش تراژیک را دلپذیر می کند.

صحنه ای از اجرای آندروماک را در کمدی فرانسز به کار گردانی موریل مایت ببینید

Libellés : Littérature, Racine, Théâtre, Women

Libellés : Hedayat

فیلم «حریق» محصول 2009 کانادا است و بر اساس نمایشنامه «حریق» اثر وجدی مواواد نمایشنامه نویس و کارگردان لبنانی تبار - کانادایی ساخته شده است که قبلاً در مورد این نمایشنامه نوشته بودم. این فیلم از ابتدای زمستان بر روی پرده سینماهای فرانسه بود. برای آشنایی با کار این نمایشنامه نویس می توانید این فیلم را در سینما ببینید. بر این اعتقادم که نمایشنامه نویسی ایران هیچ کم از آثار وجدی مواواد ندارد و بسیاری از آثار مکتوب نمایشی کشورهای مشابه و کشورهای عرب زبان و با اسراییل و یا برخی از کشورهای آفریقایی هیچ مزیتی بر نمایشنامه نویسی مدرن ایران ندارد اما هنر مدرن ایران مانند داستان نویسی مدرن ایران و هنرهای مدرن ایران برای جهانیان گمنام ناشناخته مانده است و فقط سینمای صادراتی ایران در یک رابطه مافیایی و در قبال گروگان گیری های حکومتی و یا در توافق هایی در کنار قراردادهای اقتصادی توانسته است جوایزی را کسب کند و در جهان خودی بنمایاند.
فیلم «حریق» را که ببینید به داستان فجیع و بالاتر از چاخان وجدی مواواد پی خواهید برد اما وجدی در کنار یک نمایشنامه طولانی با ساختار حجیم و گاه باورنکردنی، سرانجام موفق می شود سالهای جنگ و زندان و شکنجه و تجاوز به مردم و خاک لبنان را توسط مهاجمانی که برادران سپاهی و بسیجی می توانند باشند از دید دو کودک فراری و پناهنده که سرگذشت و بلاهایی که بر سر مادرشان آمده است را سالها بعد و پس از مرگ او به عنوان میراثی کشف می کنند نشان دهد.
حقیقت تلخ، وصیت نامه زنی است که توسط مهاجمان بر کشورش، مورد زندان و شکنجه و تجاوز قرار گرفته است. مادری که پس از تجاوز از متجاوز باردار شده و فرزندانی به دنیا آورده که آن دو را با خود به کانادا برده و بزرگ کرده است. زن با وصیت نامه اش به آن دو، از رنج خود چون حقیقتی تلخ و شوم پرده برمی دارد.

Bandes annonces et vidéos

Incendies Bande-annonce

Incendies Extrait vidéo

Incendies Extrait vidéo (2)

Libellés : Film, News, Théâtre

شاه لیر یکی از تراژدی های شکسپیر است. تاکنون کمتر نویسنده ای به خوبی ویلیام شکسپیر در چهار قرن پیش توانسته است چهره سیاستمداران و قدرتمندان جهان را در قالب داستانی زیبا و جذاب افشا کند و این دیکتاتورهای مفلوک را با همه کوچکی فکر و بزرگی قدرتشان به مردم جهان نشان بدهد.
داستان لیرشاه بر اساس قصه ای افسانه ای - اسطوره ای از پادشاهی که سه دختر داشت و هنگام تقسیم ارث، از سادگی و صراحت دختر کوچکتر ناخشنود شد و سهم او را به دو دختر دیگر بخشید و او را از دربار خود راند اما پس از مدتی به خبط خود پی برد گرچه دیر شده بود و... شاه لیر شکسپیر از ترکیب یک شاه اسطوره ای - افسانه ای و یک پادشاه دوران باستان و پیش از میلاد به یکی از فرمانروایان اروپای قرون وسطی اروپا تبدیل شده است. در نمایش شکسپیر، شاه لیر، پادشاه جزایری در بریتانیای کبیر است و وقتی شاه لیر دختر خود، کوردلیا را می راند او به شکلی تصادفی در تبعید با پادشاه بعدی فرانسه ازدواج می کند.
شاه لیر که به خاطر زبان بازی دو دختر دیگر گول چاپلوسان را خورده و میراث خود بین آن دو تقسیم کرده پس از مدتی متوجه می شود که هیچکدام از دو دختر او را دوست ندارند بلکه ثروت و قدرت او را می خواسته اند تصاحب کنند اما کوردیلا مهر پدر در قلبش بوده و کلماتش از قلبش بر خاسته و نیازی به چاپلوسی نمی دیده است. شاه لیر ندانسته است که ثروت همان قدرت است و با دادن و بخشیدن کشورش به دو دختر دیگر دیگر قدرتی ندارد که اعمال کند. این را زمانی خواهد فهمید که همراه با صد نفر ملازمان خویش راهی خانه یکی از دختران می شود و دخترش در برابر جمع به او اهانت می کند. شاه پیر و دلشکسته راهی خانه دختر دیگر می شود و آن دیگری هم به نوبه ی خود با او تندی می کند. شاه پیر زمانی خواهد فهمید که قدرت و ابهت و شأن خود را از دست داده است که به مرحله بی چیزی و فقر کامل برسد.
خرد و دانایی در فقر کامل به لیر شاه چهره می نماید و سرانجام چشمانش به روی حقیقت باز می شود و خود را از نگاه دلقک می بیند و این در زمانی است که او یک "هیچ" بزرگ شده است و از ثروت و قدرتش چیزی برایش نماده است. در پایان مهر دختر کوچکش در قلبش بیدار شده و کوردیلا را می خواهد ولی کوردیلا قربانی دسیسه های قدرت می شود و در آخر نمایشنامه جان می سپارد. در پایان تنها کسی که به قدرت می رسد ادگار، یک لا قباست که به ناحق طردش کرده بودند و حق اش را گرفته بودند.
نمایشنامه شکسپیر مثل همیشه پر است از پرسوناژهای مختلف و داستانهای حاشیه ای و موازی که در کل ساختار دلنشین شاه لیر را می سازند و ماجرا را پیش می برند.
شاه لیر مثل بسیاری از آثار شکسپر همیشه توسط بازیگران مهم و درجه یک بازی شده است. شاه لیر الهام بخش بالزاک نویسنده فرانسوی نیز بوده است و بالزاک ملهم از شاه لیر رمان «بابا گوریو» را نوشت. موزیسین های بسیار مهمی چون برلیوز، وردی، شوستاکوویچ ملهم از شاه لیر آثاری در قالب اپرا و سنفونی و یا موزیک متن خلق کرده اند. نقاشان بسیاری بر اساس صحنه هایی از لیر شاه تابلوهایی کشیده اند. از شاه لیر فیلم های زیادی ساخته شده است که مهم ترین کارگردان های جهان؛ اورسن ولز، پیتر بروک، کوزینستزوف، سر لارنس اولیویه، کوروساوا و ژان لوک گدار از این جمله اند. بعضی از این فیلم ها را می توانید از روی اینترنت پیدا کنید و ببینید. ماجرای شاه لیر را با فریدون در شاهنامه مقایسه کرده اند که البته در سرزمین ایران چون زنان اصلاً به حساب نمی آیند، فریدون پسرانی دارد و سرزمینش را بین سه پسرش تقسیم می کند.
دیدن شاه لیر که با آن همه اقتدار گول خورده و همه مال و منالش را به دو دخترش بخشیده و حالا در پیری در راه خانه آنها آواره است و هر یک او را به دیگری حواله می دهد و یا تنها ماندنش با یک دلقک در میان توفان، دل بیننده را خنک می کند. اما آوارگی و بینوایی شاه لیر کجا و بی خانمانی مردم فقیر کجا؟

***

میشل پیکولی در نفش شاه لیر
داونلود کتاب لیرشاه به انگلیسیشاه لیر به کارگردانی ژان لوک گودار، 1987، 92 دقیقه/ شاه لیر

KING LEAR

Orson Welles, king Lear

Sir Laurence Olivier

Peter Brook, 1/10, 1971

Kozintsev, 1971

Lan Holm, 1997

KIng Lear, Hector Berlioz 1/2

http://www.youtube.com/watch?v=Z8bdfIj77Nc&feature=related

Libellés : Littérature, Shakespeare, Théâtre